GBS

Wat is GBS?
Een Groep B streptokok (GBS) is een bacterie. GBS maakt bij één op de vijf volwassenen deel uit van de darmflora, doorgaans zonder dat ze klachten veroorzaakt.  GBS kan permanent aanwezig zijn of intermittent voorkomen. (NVOG, 2018) De bacterie kan ook in de vagina aanwezig zijn. In België zijn tussen 13 en 25% van de zwangere vrouwen GBS positief. (HGR, 2003) Dit kan meestal geen kwaad, maar in een zeer klein aantal van de gevallen kan dit problemen opleveren voor de baby.

Zonder behandeling geeft ongeveer de helft van de GBS positieve zwangere vrouwen de bacterie tijdens de bevalling door aan haar kind. De meeste pasgeborenen die besmet worden met GBS, zullen niet ziek worden.

Het risico van een pasgeborene om wel ernstig ziek te worden van GBS ligt ergens tussen 1/1750 tot 1/1000. (Wickham 2019, Homer et al’s 2014, RCOG 2017 en NVOG 2018)

De meeste baby’s die geïnfecteerd zijn, worden snel ziek. De infectie kan tot uiting komen met ernstige ziekteverschijnselen zoals sepsis (bloedvergiftiging), meningitis (hersenvliesontsteking) of pneumonie (longontsteking). Van deze zieke baby’s zal 70 % volledig genezen mits toediening van antibiotica. 20% zal blijvende schade over houden, variërend van blindheid, doofheid tot ernstige lichamelijke of geestelijke beperkingen. 10% zal overlijden. (Birth Matters, Wickham 2019)

Belangrijk om te weten is dat het risico om ziek te worden aan GBS, niet voor alle pasgeborenen even groot is. Bevan et al’s onderzoek (2019) toont dat een pasgeborene van een moeder zonder risicofactoren, een risico heeft van 1/5000 (0,02%) om ziek te worden van GBS en 1/40 000 (0,0025%) op ernstige ziekte met eventuele restletsels of overlijden aan GBS.

Wat kunnen we doen om besmetting en/of ziekte door GBS te voorkomen? (Preventie)

Er zijn 2 strategieën die gevolgd kunnen worden: een risico-gebaseerde methode en een strategie op basis van screening.

Bij de risico-gebaseerde benadering wordt er tijdens de arbeid antibiotica toegediend aan vrouwen met bepaalde risicofactoren.

Bij de screenings-gebaseerde benadering wordt tijdens de zwangerschap nagegaan of de zwangere vrouw al dan niet drager is van GBS. Hiervoor wordt tussen de 35ste en 37ste zwangerschapsweek een kweek (wissertje) van de vagina en het rectum genomen. De uitslag van dit onderzoek is gemiddeld na 48u beschikbaar. Indien de zwangere drager is van GBS, wordt er aanbevolen antibiotica toe te dienen tijdens de arbeid.

De Hoge Gezondheidsraad en het Belgische KCE rapport 248AS “ Welke onderzoeken zijn aanbevolen bij zwangerschap” formuleren een sterke aanbeveling voor het algemeen screenen op GBS, ondanks het zwakke bewijsniveau.

De richtlijnen van de nederlandse NVOG en NICE guidelines (UK) zijn gebaseerd op de risico-gebaseerde benadering.

Los van deze 2 preventiestrategieën zijn er ook interventies die de overdracht van GBS kunnen beïnvloeden. Je zou het routinematig gebruik van vaginale onderzoeken of kunstmatig breken van de vliezen bijvoorbeeld kunnen vermijden om het risico te verkleinen. Lees hierover meer bij Birth Matters.

Antibiotica?
Het grote voordeel…

Het risico op infectie door GBS lijkt na toediening van antibiotica te verlagen van 1,8/1000 (0,18%) levend geborenen in de jaren 90 naar 0,26/1000 (0,026%) levend geborenen in 2010.  (Wickham 2019, Schrag et al’s 2013)

De Cochrane Review van Ohlsson & Shah stelde een significante reductie in de incidentie van een early GBS-infectie vast bij vrouwen die tijdens de arbeid of bevalling antibiotica toegediend kregen. Er werd echter geen significante reductie gevonden in neonatale sterfte veroorzaakt door GBS. (Ohlsson & Shah, 2014)

Wat zijn de belangrijkste nadelen van antibiotica? (Wickham, 2019)

  • Antibiotica heeft invloed op de bacteriën die zorgen voor een gezonde darmflora bij moeder en kind. Het microbioom van de baby kan hierdoor verstoord raken. (Wickham, 2019; Turnbaugh, et al., 2012; Collado, et al., 2012; Blaser, 2011)
  • Antibiotica heeft invloed op de immuniteit waardoor de kans op schimmelinfecties vergroot na toediening van antibiotica. (Dinsmoor, et al., 2005; Mazzola, et al., 2016)
  • Antibiotica kan een allergische reactie of anafylactische shock veroorzaken. (Wickham, 2019)
  • Indien je positief test voor GBS, zal je sneller naar het ziekenhuis moeten gaan om de antibiotica tijdig te ontvangen.
  • En als laatste hebben we ook het risico op resistentie wanneer antibiotica op grote schaal, routinematig aan vrouwen en baby’s gegeven wordt. (Wickham, 2019; Ledger, 2006; Singleton, 2007; Barcaite, et al., 2008, 2012)

We vinden het belangrijk dat je geïnformeerd een keuze kan maken die juist is voor jou en je baby. We bespreken dit graag met jou tijdens een van de consultaties.

 Meer lezen:

Bronnen:

  • Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Voorlichtingsbrochure Groep B streptokokken en zwangerschap. 2009. Utrecht: NVOG.
  • Aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad. Preventie van perinatale groep B streptokokkeninfecties. 2003. Brussel: Hoge Gezondheidsraad.
  • Wickham, S. (2019).Group B Strep Explained (2nd New edition). 2019. Birthmoon Creations.
  • Homer CSE, Scarf V, Catling C, Davis D. Culture-based versus risk-based screening for the prevention of group B streptococcal disease in newborns: A review of national guidelines. Women and Birth. 2014;17(1):46–51.
  • Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG). Group B Streptococcus (GBS) infection in newborn babies. Patient Information Leaflet. 2017. London: RCOG.
  • Birth Matters. Dit zijn de voor- en nadelen van de GBS – screening in België. 2021
  • O’Sullivan CP, Lamagni T, Patel D, Efstratiou A, Cunney R, Meehan M, Ladhani S, Reynolds AJ, Campbell R, Doherty L, Boyle M, Kapatai G, Chalker V, Lindsay D, Smith A, Davies E, Jones CE, Heath PT. Group B streptococcal disease in UK and Irish infants younger than 90 days, 2014-15: a prospective surveillance study. Lancet Infect Dis. 2019 Jan;19(1):83-90. doi: 10.1016/S1473-3099(18)30555-3. Epub 2018 Nov 26. PMID: 30497953.
  • Bevan D, White A, Marshall J, Peckham C. Modelling the effect of the introduction of antenatal screening for group B Streptococcus (GBS) carriage in the UK. BMJ Open. 2019 Mar 23;9(3):e024324. doi: 10.1136/bmjopen-2018-024324. PMID: 30904850; PMCID: PMC6475221.
  • Gyselaers W, Jonckheer P, Ahmadzai N, Ansari MT, Carville S, Dworzynski K, Gaudet L, Glen J, Jones K, Miller P, Tetzlaff J M, Alexander S, Allegaert K, Beeckman K, Ceysens G, Christiane Y, De Ronne N, de Thysebaert B, Dekker N, Denys A, Eeckeleers P, Hernandez A, Mathieu E, Seuntjens L, Verleye L, Stordeur S. Welke onderzoeken zijn aanbevolen bij een zwangerschap? – Synthese. Good Clinical Practice (GCP) Brussel: Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). 2015. KCE Reports 248As. D/2015/10.273/55.
  • Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG). Green-top Guideline No.36, Prevention of Early-onset Neonatal Group B Streptococcal Disease, 2017. London: RCOG.
  • Ohlsson A, Shah VS. Intrapartum antibiotics for known maternal Group B streptococcal colonization. Cochrane Database of Systematic Reviews 2014, Issue 6. Art. No.: CD007467. DOI: 10.1002/14651858.CD007467.pub4
  • Schrag SJ, Verani JR. Intrapartum antibiotic prophylaxis for the prevention of perinatal group B streptococcal disease: experience in the United States and implications for a potential group B streptococcal vaccine. Vaccine. 2013 Aug 28;31 Suppl 4:D20-6. doi: 10.1016/j.vaccine.2012.11.056. Epub 2012 Dec 3. PMID: 23219695.
  • De Jonghe E, Bossuyt N, Quoilin S. Surveillance van congenitale infecties in Vlaanderen. 2019. Brussel: Sciensano.
  • Rodriguez-Granger J, Alvargonzalez JC, Berardi A, Berner R, Kunze M, Hufnagel M, et al. Prevention of group B streptococcal neonatal disease revisited. The DEVANI European project. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2012 Sep;31(9):2097-104. (66)
  • Trijbels-Smeulders M, de Jonge GA, Pasker-de Jong PC, Gerards LJ, Adriaanse AH, van Lingen RA, et al. Epidemiology of neonatal group B streptococcal disease in the Netherlands before and after introduction of guidelines for prevention. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2007 Jul;92(4):F271-F276.
  • Turnbaugh PJ, Ley RE, Hamady M, Fraser-Liggett CM, Knight R, Gordon JI. The Human Microbiome Project. Nature. 2007;(449):804–10.
  • Collado MC, Cernada M, Baüerl C, Vento M, Pérez-Martínez G. Microbial ecology and host-microbiota interactions during early life stages. Gut Microbes. 2012;3(4):352–65.
  • Blaser M. Antibiotic overuse: Stop the killing of beneficial bacteria. Nature. 2011;16(2):17–9.
  • Dinsmoor MJ, Viloria R, Lief L, Elder S. Use of intrapartum antibiotics and the incidence of postnatal maternal and neonatal yeast infections. Obstet Gynecol. 2005;106(1):19–22.
  • Mazzola G, Murphy K, Ross RP, Di Gioia D, Biavati B, Corvaglia LT, et al. Early gut microbiota perturbations following intrapartum antibiotic prophylaxis to prevent group B streptococcal disease. PLoS One. 2016;
  • Ledger WJ. Prophylactic antibiotics in obstetrics-gynecology: A current asset, a future liability? Expert Rev Anti Infect Ther. 2006;4(6):957–64.
  • Singleton M Lou. Group B strep prophylaxis: what are we creating? Midwifery Today Int Midwife. 2007;(81):18–20.
  • Barcaite E, Bartusevicius A, Tameliene R, Maleckiene L, Vitkauskiene A, Nadisauskiene R. Group B streptococcus and Escherichia coli colonization in pregnant women and neonates in Lithuania. Int J Gynecol Obstet. 2012;117(1):69–73.
  • Barcaite E, Bartusevicius A, Tameliene R, Kliucinskas M, Maleckiene L, Nadisauskiene R. Prevalence of maternal group B streptococcal colonisation in European countries. Acta Obstet Gynecol Scand. 2008;87(3):260–71.